در ادامه تلاش دول غربی برای ترویج ایران هراسی در منطقه، دولت ترکمنستان تحت فشار است که حضور نظامی خود در دریای خزر را تقویت کند.

به گزارش «بولتن» قربانقلی بردیمحمدف رئیس جمهور ترکمنستان اخیرا اعلام کرد که کشورش قصد دارد پیشرفته ترین کشتی ها و تسلیحات را برای نیروی دریایی خود خریداری کند. البته بردی محمداف تاکید کرده دریای خزر باید همیشه دریای دوستی و توافق باقی بماند.

رییس جمهور ترکمنستان برنامه های نظامی این کشور در دریای خزر را به مسائلی همچون مقابله با تروریسم، قاچاق مواد مخدر و ... مرتبط دانسته و گفته است: ترکمنستان مانند هرکشور دیگر دارای دسترسی به این دریا به کشتی هایی برای گشت زنی در مرزهای دریایی و مقابله باتروریسم، صید غیرقانونی و قاچاق مواد مخدر نیاز دارد.

با این حال روزنامه روسی اویسیمایاگازیه نوشت: عشق اباد با تحکیم ناوگان نظامی خود قصد دارد به همسایگانش در حوزه خزر نشان دهد که می خواهد از منافعش در منطقه حفاظت کند.

این روزنامه تاکید کرده است: مقابله با قاچاقچیان، صرفا "یک دلیل رسمی" است و تصمیم عشق اباد برای ایجاد پایگاه نظامی از وجود مشکلات جدی در دریای خزر حکایت دارد.

ترکمنستان هم اکنون به هفت قایق گشت ساحلی که در سال 2003 از ایران و اوکراین خریداری کرده بود مجهز است. این کشور هم چنین سه کشتی نگهبانی روسی مجهز به موشکهای قابل هدایت، دو قایق گشتی سوبول و دو قایق موشک دار مولنیا را نیز در اختیار دارد. علاوه بر این ترکیه هم دو قایق گشتی تندرو به ارزش 55 میلیون یورو به این کشور تحویل داده است.

آلکساندر کنیازف کارشناس انستیتو شرق شناسی وابسته به آکادمی علوم روسیه معتقد است حوادث اخیر خاور میانه نشان داده که زور به مهمترین اصل در حقوق بین الملل تبدیل شده و به همین دلیل هرکشوری باید به فکر امنیت خودش باشد. ترکمنستان هم با وجود بی طرفی اش مستثنی نیست و نمی تواند بدون ارتش به سر ببرد به خصوص در دریای خزر که میادین نفتی مورد اختلافی با ایران و جمهوری اذربایجان دارد.

وضعیت نظامی دیگر کشورهای حوزه دریای خزر

علاوه بر ترکمنستان بقیه کشورهای حوزه این دریا هم در حال مجهز کردن نیروهای خود هستند. بر اساس گزارشهای موجود ناوگان دریایی روسیه متشکل از 27 کشتی بزرگ و چندین کشتی کوچک در این زمینه پیشرو است.

دریادار ولادیمیر ویسوتسکی فرمانده کل ناوگان دریایی روسیه در ماه مه امسال اعلام کرده بود تا سال 2020 ناوگان دریایی این کشور در خزر 16 کشتی جدید دریافت خواهد کرد. جمهوری اذربایجان هم 30 قایق گشتی دریافتی از ترکیه و سه قایق امریکایی دارد. علاوه براین واشنگتن به این کشور کمک کرده در طول ساحل رادار، مستقر و مرکز هدایتی در باکو ایجاد کند. همچنین قزاقستان نیز در حال ایجاد پایگاه دریایی خود در شهر بندری آکتاو است و 17 قایق دارد.

بر اساس برآوردهای انجام شده ایران 50 کشتی کوچک و قایق های گشتی در دریای خزر دارد و تصمیم گرفته در آینده نزدیک 75 کشتی و قایق مجهز به موشک به آنها اضافه کند که یا در کارخانه کشتی سازی شمال کشور ساخته می شوند یا از خلیج فارس به دریای خزر منتقل خواهند شد.

تلاش کشورهایی مانند ترکمنستان برای تقویت توان نظامی خود در دریای خزر، همزمان با تشدید تحرکات جمهوری آذربایجان علیه ایران، از قصد دول متخاصم برای باز کردن جبهه ای جدید برای اعمال فشار بیشتر بر ایران خبر می دهد. ضعف این کشورها در مهار قدرت ایران در منطقه خاورمیانه، دلیل اصلی سوق یافتن غرب برای ناآرام کردن منطقه قفقاز به زیان ایران، ارزیابی می شود.

یادآوری

ترکمنستان طبق پیمان آخال در سال ۱۲۶۰ هجری خورشیدی در زمان ناصرالدین شاه قاجار رسماً از ایران جدا شد و جرئی از روسیه تزاری گشت. ترکمنستان در سال 1991 استقلال یافت.

حکومت ترکمنستان جمهوری ریاستی و تک‌حزبی است و رئیس جمهور اختیارات گسترده‌ای دارد. رئیس جمهور ترکمنستان و شخص اول این کشور از هنگام استقلال تا سال ۲۰۰۶ صفرمراد نیازف بود. رئیس جمهور کنونی کشور قربان قلی بردی محمداف است. سیاست ترکمنستان بیطرفی در مسائل جهانی و منطقه‌ای اعلام شده است.

جمهوری اسلامی ایران، همواره روابط نزدیکی با ممالک قفقاز، از جمله کشورهای حاشیه دریای خزر و بویژه ترکمنستان داشته است. اما تحولات اخیر نشان می دهد، ضروری است دستگاه دیپلماسی کشور برای حفظ منافع ایران، کلیه تحرکات این کشورها، بویژه میزان تاثیرپذیری آنان از فشارهای دول غربی را با حساسیت دنبال کند.